Ένα θέμα πολυλέγεται από πολλούς και μάλιστα λέγεται από πολύ παλαιά, αδελφοί χριστιανοί. Το θέμα αυτό είναι το κατά πόσο είναι δίκαιος ο Θεός, αφού άλλοι ευτυχούν και άλλοι υποφέρουν. Και μάλιστα συμβαίνει να υποφέρουν οι καλοί και να ευτυχούν οι κακοί. Το θέμα αυτό λέγεται «θέμα θεοδικίας». Γι᾽ αυτό το θέμα μιλάει από παλαιά η Αγία Γραφή, αφού μάλιστα ένα ολόκληρο βιβλίο, το βιβλίο του Ιώβ, είναι αφιερωμένο σ᾽ αυτό. Αλλά το θέμα αυτό το λύνει καθαρά η σημερινή ευαγγελική περικοπή, που μας λέει και μας τονίζει ότι υπάρχει και άλλη ζωή πέρα από αυτή την παρούσα.
Είπε ο Κύριος: «Άνθρωπός τις δε ην πλούσιος, και ενεδιδύσκετο πορφύραν και βύσσον ευφραινόμενος καθ’ ημέραν λαμπρώς. πτωχός δέ τις ην ονόματι Λάζαρος, ος εβέβλητο προς τον πυλώνα αυτού ηλκωμένος και επιθυμών χορτασθήναι από των ψιχίων των πιπτόντων από της τραπέζης του πλουσίου· αλλά και οι κύνες ερχόμενοι απέλειχον τα έλκη αυτού» (Λουκ. ιστ’ 19-21). Αυτή είναι μια φοβερή εικόνα που περιγράφει την επίγεια ανισότητα. Σταθείτε όμως. Παρακάτω περιγράφει την ανατροπή των πραγμάτων, μια φοβερή εικόνα της ουράνιας ανισότητας. Πόσο αντίθετη παράθεση! Ας δούμε ,σήμερα,την επίγεια ανισότητα και τα αποτελέσματά της. Από τη μια ο πλούσιος άνθρωπος, ντυμένος με πορφύραν και βύσσον, με κόκκινα, πορφυρά ενδύματα και με πολυτελή λινό χιτώνα. Από την άλλη ένας ζητιάνος, γεμάτος πληγές, έλκη. Από τη μια μεριά ο άνθρωπος που κάνει παρέα με άλλους σαν κι αυτόν, δηλαδή πλούσιους, καλοθρεμμένους, χαρούμενους κι ευτυχισμένους. Από την άλλη ένας άνθρωπος που μόνη παρέα του είχε τα σκυλιά. Από τη μια χλιδή, υγεία και γεμάτα στομάχια. Από την άλλη φτώχεια, αρρώστια και πείνα. Στη μια μεριά τα τραγούδια κι οι χοροί αντιλαλούσαν στο στερέωμα. Από την άλλη η σιωπηλή ελπίδα για ένα ψίχουλο ψωμί, μια άλαλη παρακολούθηση του ιδρώτα να τρέχει από το σώμα του, μια άδηλη αναμονή του θανάτου. Βουβός και άρρωστος. Το ευαγγέλιο δε μας λέει ότι ο Λάζαρος ζήτησε ποτέ βοήθεια, όπως κάνουν οι άλλοι ζητιάνοι. Αυτός γύρευε να κορέσει την πείνα του μόνο από τα ψίχουλα που έπεφταν από το τραπέζι του πλούσιου, χωρίς ποτέ του να μιλήσει. Μιλούσε με κάποιους στην καρδιά του, μα ποτέ με τη γλώσσα του.Τι θα μπορούσε να πει με τη γλώσσα για τη φτώχεια του, αφού όλο το σώμα του ήταν τριγυρισμένο από σκυλιά; Κι αυτό μιλούσε από μόνο του κι ήταν πολύ πιο εύγλωττο από πολλά λόγια.
Ας προσέξουμε εδώ ένα πολύ σπουδαίο σημείο: Ο Κύριος δεν αναφέρει το όνομα του πλουσίου, μας δίνει όμως το όνομα του φτωχού, του ζητιάνου. Το όνομα του πλουσίου δεν αναφέρεται καθόλου στην παραβολή, μας είναι άγνωστο, ενώ ο Λάζαρος αναφέρεται και στη γη και στον ουρανό. Τι σημαίνει αυτό; Δεν είναι κάτι εντελώς αντίθετο από τη συνηθισμένη πρακτική των ανθρώπων, που θα ήταν ν’ αναφερθεί το όνομα του πλουσίου και ν’ αγνοηθεί το όνομα του φτωχού ή, ακόμα κι αν αυτό ήταν γνωστό, να μην αναφερθεί καθόλου για να μην ενοχλήσει; Οι φτωχοί βαδίζουν ή έρπουν ανάμεσα στους ανθρώπους σαν ανώνυμες σκιές που πετάγονται ξαφνικά σαν ζητιάνοι, ενώ τα ονόματα των πλουσίων αντηχούν ακόμα και μέσα στα βασιλικά παλάτια, τραγουδιούνται στα έπη, γράφονται στην ιστορία, αναφέρονται στα μέσα επικοινωνίας και χαράζονται σε μνημεία. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που ο Κύριος δεν αναφέρει το όνομα του πλουσίου: για να μην τιμήσει ιδιαίτερα κάποιον που οι άνθρωποι τιμούν πολύ· για να ξεκαθαρίσει πως η κρίση του Θεού διαφέρει και συνήθως είναι εντελώς αντίθετη από την κρίση των ανθρώπων για να δείξει πώς αμείβει ο ουρανός τους ανθρώπους. Αντεστράφησαν οι όροι στην μετά θάνατο πραγματικότητα. Παραλείποντας το όνομα του πλουσίου όμως, αποκάλυψε κι ένα ουράνιο μυστήριο. Το όνομα τέτοιου πλούσιου θα είναι άγνωστο στον ουρανό. Δε θ’ αναφερθεί μαζί με τους αγγέλους και τους αγίους. Θα διαγραφεί από το Βιβλίο της Ζωής. Θα μπορούσε ο Κύριος να δώσει κάποιο όνομα στον πλούσιο, όπως έκανε και για το φτωχό. Αλλά δεν είχε καμία πρόθεση να το προφέρει με τ’ άγια χείλη Του, για να μην τον αναζωογονήσει κατά κάποιο τρόπο, αφού είχε διαγραφεί από το Βιβλίο της Ζωής.
Τι κακό έκανε ο άνθρωπος αυτός, ώστε ο Κύριος να μην αναφέρει τ’ όνομά Του; Ο Κύριος δεν τον κατηγόρησε ούτε για κλοπή, ούτε για ψεύδη ή για μοιχεία, για έγκλημα ή γι’ απιστία στο Θεό, ούτε για τον τρόπο που απόκτησε τα πλούτη του. Για ποιο λόγο λοιπόν τον κατηγόρησε ο Κύριος; Μα η ζωντανή κατηγορία έστεκε μπροστά στην πύλη του αρχοντικού του. Δεν ήταν γραμμένη σε χαρτί με μελάνι, αλλά με πληγές και έλκη στο σώμα του ζωντανού ανθρώπου. Η αμαρτία μου ενώπιόν μου εστί διαπαντός. Η ασπλαχνία του εμπρός στο δράμα του συνανθρώπου του,ήταν που τον κατηγορούσε. Καμιά από τις αμαρτίες και τις κακίες δεν ανέφερε ο Κύριος για τον πλούσιο. Από την παραβολή μόνο μια ανομία είναι καθαρή για τον πλούσιο: η υπερβολική περιφρόνησή του για το φτωχό Λάζαρο, για την αρρώστια και τη φτώχεια του. Τον άσπλαχνο με τον άθεο θα τον κρίνει ο Θεός μας λέγει η Γραφή. Το μεγάλο αμάρτημα του πλουσίου της σημερινής παραβολής ήταν η ασπλαγχνία. Του έλειπε η αγάπη προς τον πάμπτωχο και ταλαίπωρο Λάζαρο, που τον έβλεπε κάθε μέρα στην πόρτα του, χωρίς να συγκινείται ούτε από τα κουρέλια του ούτε από την πείνα του ούτε από τις πληγές του. Γι᾽ αυτό καταδικάστηκε στο βασανιστικό πυρ. Πραγματικά, η έλλειψη αγάπης είναι το χειρότερο. Λοιπόν, αδελφοί: Θα μας σώσουν οι Λάζαροι! Αυτοί οι σακάτηδες και πάμπτωχοι άνθρωποι, που τους βλέπουμε στο δρόμο ζητιανεύοντες ή που μας κτυπάνε την πόρτα μας. Να συγκινούμαστε από τον πόνο τους και να ανταποκρινόμαστε, όσο μπορούμε, στην ανάγκη τους. Έτσι θα φανεί και σε μας ο Παντελεήμων Κύριος ευσπλαγχνικός και ελεήμων για τις παραβάσεις μας στον Νόμο Του. Διαφορετικά, μας παραμένει η καταδίκη του πλουσίου της σημερινής ευαγγελικής περικοπής, γιατί «η κρίσις ανέλεος τω μη ποιήσαντι έλεος». Αμήν.